Osmanlı Denge Politikası

 

• ✓  XIX. yüzyıl başında Osmanlı Devleti, toprak bakımından dünyanın en büyük devletleri arasında yer almaktaydı. Bu geniş sınırlar içinde uzanan toprak ve denizlerin kapladığı alan yaklaşık dört milyon kilometre kareydi.

• ✓  Devletler arası politikada “kendine yeterlilik” ilkesiyle hareket eden Osmanlı Devleti, değişen dünya dengeleri karşısında yeni adımlar atarak gücünü korumaya çalıştı.

• ✓  Bu amaçla 18. yüzyılda devlet kurumlarında askerî ve teknik alanlar başta olmak üzere geniş çaplı ıslahatlara girişildi. Batı’nın daha yakından takip için Avrupa’da daimî büyükelçilikler açıldı.

• ✓  XIX. yüzyılın başına gelindiğinde, güçsüzlüğü ve siyasi yapısının iyice bozulmuş olduğu görülen Osmanlı Devleti, batılı devletler tarafından baskı altına alınmaya başlandı.

• ✓  Sanayi İnkılabı sonrasında artan ham madde ve pazar ihtiyaçlarını sömürgecilik yoluyla karşılama politikasını benimseyen Avrupalı devletler, sömürge yolları üzerindeki Osmanlı Devleti'ni daha da güçsüzleştirmeye çalıştılar.

• ✓  Bu doğrultuda, çok uluslu yapıya sahip Osmanlı topraklarındaki gayrimüslim(azınlık) ulusları isyana teşvik ettiler.

• ✓  Osmanlı Devleti de düştüğü bu durumdan kurtulmak ve varlığını korumak amacıyla, Avrupa devletleri arasındaki çıkar çatışmalarından yararlanma yoluna gitti.

• ✓  Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda varlığını koruyabilmek amacıyla dış ilişkilerinde "denge politikası" uygulamıştır. Osmanlı Devleti dışardan kendisine yönelen tehlikelere karşı, yanına en az bir büyük devleti almak suretiyle siyasi denge meydana getirerek varlığını korumaya çalıştı.

• ✓  Bu politika, kendisine baskı kuran veya doğrudan saldıran bir devlete karşı, bu durumdan çıkarları zarar gören bir başka devlet yahut devletler grubundan yardım almak şeklinde yürütülmüştür.