OSMANLI DEVLETİ’NDE DARBELER : 1909 Darbesi (31 Mart Olayı )
✓ Meşrutiyet’in ilanında etkin bir rol oynayan İttihat ve Terakki Cemiyeti devletin en önemli siyasi gücü oldu. Avrupa’nın büyük bir savaşa doğru sürüklendiği bu dönemde İttihat ve Terakki liderleri devletin çöküşünü önlemek istiyorlardı ancak olaylar ittihatçıların istediği şekilde gelişmiyordu.
✓ Meşrutiyet’in ilanından kısa bir süre sonra; Bulgaristan’ın bağımsız olması (1908), Bosna Hersek’in Avusturya tarafından işgal edilmesi (1908) ve Girit’in Yunanistan’a katılmasıyla (1908) beraber yaşanan olumsuzluklar, iç politikadaki huzursuzluğu daha da artırdı.
✓ II. Meşrutiyet Dönemi’nde kurulan ve Türk siyasî tarihinin ilk muhalefet partisi olan Osmanlı Ahrar Fırkası’nı destekleyen Volkan ve Serbestî gazetelerinde İttihat ve Terakki’yi sert bir dille eleştiren yazılar çıkmaya başladı.
✓ İttihatçılara muhalif “Serbestî” gazetesi başyazarı Hasan Fehmi, 6 Nisan 1909 akşamı Galata Köprüsü üzerinde vurulunca cinayeti işleyenlerin ittihatçılar olduğu düşünüldü.
✓ Hasan Fehmi cinayeti ayaklanmanın fitilini ateşledi. Cenazenin kaldırılacağı gün büyük bir kalabalık vardı. On binlerce kişi cenazedeydi. Üniversite öğrencileri, subaylar, dervişler Hasan Fehmi Bey’in cenazesini kaldırmaya gelmişlerdi.
✓ Cenaze töreni ittihatçı muhaliflerinin bir gövde gösterisine dönüştü. İttihatçılara karşı duyulan öfke ve kızgınlık cenazeyle iyice artmıştı. Taksim Kışlası’ndaki Avcı Taburları’na bağlı askerler ayaklanma çıkararak, ülkenin şeriata göre yönetilmesini istemişlerdir.
✓ Meşrutiyet yönetimine karşı olanlar tarafından sergilenen bütün bu olaylar ve isyan hareketi 31 Mart Ayaklanması olarak tarihe geçmiştir.
✓ 31 Mart Olayı Türk tarihinde rejime (yönetim şekline) karşı çıkan ilk isyandır.
✓ İstanbul’daki isyan Selanik’te bulunan İttihat ve Terakki Cemiyeti merkezine “Meşrutiyet mahvoldu.” şeklinde bildirildi. Bunun üzerine komutanlığını Mahmut Şevket Paşa’nın yaptığı kurmay başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı Hareket Ordusu birlikleri 23- 24 Nisan’dan
itibaren İstanbul’a girmeye başladı. Bu ordu isyanı bastırarak duruma hâkim oldu.
✓ Meclisin 27 Nisan 1909’daki oturumunda ayaklanmada etkisi olduğu gerekçesiyle hakkında fetva çıkarılan II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesine ve yerine Veliaht Mehmet Reşat’ın padişah
olmasına karar verildi. (Sultan’ın olayla ilişkisi ispatlanamadı.)
✓ 31 Mart Olayı Sultan II. Abdülhamit Dönemi’nin kapanmasına neden oldu.
✓31 Mart Ayaklanması’nın bastırılmasından sonra İttihat ve Terakki Cemiyetinin ülke
yönetimindeki etkisi daha da arttı.
✓ Osmanlıcılık ve İslamcılık akımlarının sonuçsuz kaldığını gören İttihat ve Terakki Cemiyeti,
Türkçülük politikasına ağırlık verdi.
✓ Meşrutiyet’in ilanından kısa bir süre sonra; Bulgaristan’ın bağımsız olması (1908), Bosna Hersek’in Avusturya tarafından işgal edilmesi (1908) ve Girit’in Yunanistan’a katılmasıyla (1908) beraber yaşanan olumsuzluklar, iç politikadaki huzursuzluğu daha da artırdı.
✓ II. Meşrutiyet Dönemi’nde kurulan ve Türk siyasî tarihinin ilk muhalefet partisi olan Osmanlı Ahrar Fırkası’nı destekleyen Volkan ve Serbestî gazetelerinde İttihat ve Terakki’yi sert bir dille eleştiren yazılar çıkmaya başladı.
✓ İttihatçılara muhalif “Serbestî” gazetesi başyazarı Hasan Fehmi, 6 Nisan 1909 akşamı Galata Köprüsü üzerinde vurulunca cinayeti işleyenlerin ittihatçılar olduğu düşünüldü.
✓ Hasan Fehmi cinayeti ayaklanmanın fitilini ateşledi. Cenazenin kaldırılacağı gün büyük bir kalabalık vardı. On binlerce kişi cenazedeydi. Üniversite öğrencileri, subaylar, dervişler Hasan Fehmi Bey’in cenazesini kaldırmaya gelmişlerdi.
✓ Cenaze töreni ittihatçı muhaliflerinin bir gövde gösterisine dönüştü. İttihatçılara karşı duyulan öfke ve kızgınlık cenazeyle iyice artmıştı. Taksim Kışlası’ndaki Avcı Taburları’na bağlı askerler ayaklanma çıkararak, ülkenin şeriata göre yönetilmesini istemişlerdir.
✓ Meşrutiyet yönetimine karşı olanlar tarafından sergilenen bütün bu olaylar ve isyan hareketi 31 Mart Ayaklanması olarak tarihe geçmiştir.
✓ 31 Mart Olayı Türk tarihinde rejime (yönetim şekline) karşı çıkan ilk isyandır.
✓ İstanbul’daki isyan Selanik’te bulunan İttihat ve Terakki Cemiyeti merkezine “Meşrutiyet mahvoldu.” şeklinde bildirildi. Bunun üzerine komutanlığını Mahmut Şevket Paşa’nın yaptığı kurmay başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı Hareket Ordusu birlikleri 23- 24 Nisan’dan
itibaren İstanbul’a girmeye başladı. Bu ordu isyanı bastırarak duruma hâkim oldu.
✓ Meclisin 27 Nisan 1909’daki oturumunda ayaklanmada etkisi olduğu gerekçesiyle hakkında fetva çıkarılan II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesine ve yerine Veliaht Mehmet Reşat’ın padişah
olmasına karar verildi. (Sultan’ın olayla ilişkisi ispatlanamadı.)
✓ 31 Mart Olayı Sultan II. Abdülhamit Dönemi’nin kapanmasına neden oldu.
✓31 Mart Ayaklanması’nın bastırılmasından sonra İttihat ve Terakki Cemiyetinin ülke
yönetimindeki etkisi daha da arttı.
✓ Osmanlıcılık ve İslamcılık akımlarının sonuçsuz kaldığını gören İttihat ve Terakki Cemiyeti,
Türkçülük politikasına ağırlık verdi.
.png)
Hiç yorum yok: